Vertigo

Vertigo, kişinin kendisi ya da çevresindeki nesnelerin dönüyormuş, sallanıyormuş veya hareket ediyormuş gibi hissettiği bir denge ve baş dönmesi durumudur. Bu his genellikle gerçek bir hareket olmamasına rağmen ortaya çıkar ve kişinin dengesini kaybetmesine, mide bulantısı yaşamasına veya kusmasına yol açabilir. Vertigo, iç kulaktaki denge organlarının sorunları, sinirsel rahatsızlıklar veya bazı hastalıklar nedeniyle ortaya çıkabilir. Vertigo yaşayan kişilerde genellikle denge kaybı ve hareket etme zorluğu görülür. Bu durum, altında yatan sebebe bağlı olarak tedavi edilir.

Vertigonun belirtileri arasında en yaygın olanı, kişinin kendisinin veya çevresindeki nesnelerin döndüğü veya sallandığı hissidir. Bu dönme hissi genellikle ani baş dönmesi şeklinde ortaya çıkar ve kişinin dengesi bozulur. Ayrıca mide bulantısı, kusma, baş ağrısı, kulakta dolgunluk veya çınlama, terleme ve denge kaybı gibi şikayetler de görülebilir. Bazı durumlarda yürürken veya hareket ederken zorlanma, göz hareketlerinde anormallik ve kulaklarda işitme problemleri eşlik edebilir. Vertigo atakları süresince kişi kendini oldukça rahatsız hisseder ve günlük aktivitelerini yapmakta güçlük yaşayabilir. Bu belirtiler yaşandığında bir uzmana başvurmak önemlidir.

Vertigonun en yaygın nedenleri iç kulaktaki denge organlarının problemleridir. Bunlar arasında benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV), yani pozisyon değişiklikleriyle tetiklenen kısa süreli baş dönmesi en sık görülenidir. Ayrıca iç kulaktaki iltihaplanmalar veya vestibüler nörit gibi sinir iltihapları, Meniere hastalığı, iç kulakta sıvı dengesizliği ve travmalar da vertigoya yol açabilir. Bazı durumlarda migren, beyin damar hastalıkları, tansiyon problemleri veya sinir sistemi ile ilgili diğer rahatsızlıklar vertigo nedeni olabilir. Bu nedenle vertigo şikayeti olan kişilerin doğru tanı ve tedavi için mutlaka uzman doktor kontrolüne gitmesi gerekir.

Vertigo genellikle kalıcı değildir, çoğu zaman altta yatan sebep tedavi edildiğinde veya kendiliğinden iyileştiğinde belirtiler kaybolur. Ancak bazı durumlarda, özellikle iç kulaktaki hasar ya da sinir sistemi problemleri varsa, vertigo şikayetleri daha uzun sürebilir veya tekrarlayabilir. Bazı kronik hastalıklarda vertigo zaman zaman geri dönebilir ve yaşam kalitesini etkileyebilir. Vertigonun kalıcı olup olmaması, nedenine ve uygulanan tedaviye bağlıdır. Bu yüzden vertigo belirtileri devam ederse mutlaka bir uzmana başvurmak önemlidir.

Vertigonun tedavisi, altta yatan nedene göre değişir. Eğer vertigo benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) gibi pozisyona bağlı ise, belirli baş hareketleri ve manevralar uygulanarak denge organındaki küçük parçacıkların yer değiştirmesi sağlanır. İç kulak enfeksiyonları veya iltihaplarında antibiyotik veya iltihap giderici ilaçlar kullanılabilir. Meniere hastalığı gibi durumlarda ise tuz kısıtlaması, diüretikler ve dengeyi destekleyen ilaçlar önerilir. Ayrıca denge rehabilitasyonu ve fizik tedavi yöntemleri de vertigonun iyileşmesine yardımcı olur. Bazı durumlarda ise migren veya sinir sistemi sorunlarına yönelik özel tedaviler gerekebilir. Vertigo şikayeti olan kişilerin mutlaka uzman doktor kontrolünde uygun tedavi planını alması önemlidir.

Vertigo atağı başladığında öncelikle sakin kalmaya çalışmak ve ani hareketlerden kaçınmak önemlidir. Baş dönmesi nedeniyle düşme riski olduğu için oturmak ya da mümkünse uzanmak güvenli olur. Bulantı veya kusma varsa, bu durumun kontrolü için doktorun önerdiği ilaçlar kullanılabilir. Atağı tetikleyen hareketlerden uzak durmak, karanlık ve sessiz bir ortamda dinlenmek rahatlamaya yardımcı olabilir. Eğer vertigo şiddetliyse, uzun süre devam ediyorsa ya da sık sık tekrarlıyorsa mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Ayrıca atağın nedenini öğrenmek ve uygun tedaviyi almak için uzman desteği gereklidir.